کاتا (به ژاپنی: 形 یا 型) واژه‌ای ژاپنی است که الگویی از جابجایی‌ها را که به تنهایی یا به همراه فرد یا افرادی دیگر انجام شود را مشخص می‌کند. کاتا در کاراته با دنباله‌ای مشخص از حرکات به همراه چرخش‌ها گفته می‌شود که بر اساس اصولی مشخص انجام می‌شوند. کاتارو باید حرکات دشمن را پیش خود تجسم کرده و حرکات خود در کاتا را پاسخ آن‌ها فرض کند. کاتاها توسط استادان پیشین کاراته، برای آموزش اصول نبرد و جابجایی‌ها به هنرآموزان خود ایجاد شده‌اند. بیش از صد کاتا در فرم‌ها و سبک‌های مختلف کاراته وجود دارند که از هرکدام نیز نسخه‌های مختلفی با برخی تفاوت‌های کوچک وجود دارد.

 

 

دنباله‌ای از تصاویر که از اجرای کاتای یک کاراته‌کا گرفته شده‌اند

 

 

 

آموزش

 

به‌طور معمول کاتا را مرحله‌به‌مرحله آموزش می‌دهند. کاتاهای قبلی تکرار می‌شوند تا هنرآموز با بیشتر شدن تجربه و دانشش بتواند قدرت و تکنیک بهتر کاتای جدید را به درستی بفهمد. سبک‌های مختلف کاراته، کاتاهای مختلف یا نسخه‌های مختلفی از یک کاتای واحد را تمرین می‌کنند. برخی از کاتاهای با دو نام، یکی ژاپنی و دیگری با نام چینی یا اوکیناوایی آن شناخته می‌شوند. این به خاطر این است که استاد گیچین فوناکوشی نام بسیاری از کاتاها را برای گسترش کاراته در ژاپن تغییر داده‌است.اعتقادی قدیمی در این زمینه در بین اساتید کاراته اوکیناوایی وجود داشت که برای تسلط پیدا کردن بر روی یک کاتا باید آن را سالیان متمادی تمرین کرد.

 

 

 

 

نماد عدد ۱۰۸ در کاتا

 

عدد ۱۰۸ اهمیت افسانه‌ای در ادیان هندی دارد. این عدد جایگاه خود را به عنوان یک نماد در کاراته، به ویژه در گوجوریو حفظ کرده‌است. کاتای نهایی گوجوریو با نام سوپارین‌پی، به ۱۰۸ ترجمه می‌شود. سوپارین‌پی تلفظ چینی عدد ۱۰۸ است. تلفظ ژاپنی عدد ۵۴ (که نصف عدد ۱۰۸ است) یعنی گوجوشی نیز در کاتای گوجوشی‌هو وجود دارد. برخی از کاتاهای دیگر گوجوریو با نام سان‌سئیرو (به معنی ۳۶) و سی‌پای (به معنی ۱۸) هم فاکتورهایی از عدد ۱۰۸ هستند. از نمادهای بودایی دیگر در کاراته می‌توان خود اصطلاح کاراته را نام برد. واژه کارا که در ابتدای کاراته می‌آید را می‌توان با تلفظ کو نیز خواند که به معنای Śūnyatā است که همان مفهوم خلأ یا تهی‌بودن در بودیسم است. نحوه قرارگیری دست‌ها در ابتدای کاتا یادآور ذاذن است و رسم خم‌شدن و احترام در ابتدا و انتهای کاتا و هنگام وارد شدن و خارج شدن از دوجو همانند احترام در معابد بودایی است.